Gebze Çarşı Çeşmesi

İbrahim Paşa tarafından 1664 (1665) yılında yaptırılmış olan çeşme, Gebze deki önemli su yapılarından birisidir. II. Mahmud döneminde, 1837 (1838) yılında onarım geçirmiştir. Günümüzdeki mevcut durum II. Mahmut dönemindeki onarım sonrası ortaya çıkan halini yansıtmaktadır. İbrahim Paşa Çeşmesi yle ilgili çeşitli rivayetler bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi Gebze Belediyesi Başkatibi Rafet Yüce nin 1961 yılında derlediği notlarına dayanan rivayettir. Yüce nin notlarındaki şu ifadeler oldukça dikkat çekicidir: "Gebze Çarşısı nın tam ortasında dört gözlü bir çeşme mevcuttur.

Köprülü Ahmed Paşa nın sabık kethüdası ve bilahare veziri olan İbrahim Paşa tarafından yaptırılmış olan bu çeşme hakkında rivayet edilen ve bazı tarih kitaplarına göre:

İbrahim Paşa mahiyetindeki bir ordu ile Anadolu ya gitmekte iken Üsküdar dan sonra ilk menzil olan Gebze de konakladığı sırada, kasabada yeteri kadar su olmaması İbrahim Paşa nın nazarı dikkatini çekmiş. Paşanın yanında olan ve çok mahir suyolcusu lalasına demiş ki: - Lala bu kasaba mühim bir mevkide olduğuna göre herhangi bir askeri harekâtta bugün bizim burada toplandığımız gibi gelecekte toplanacak ordunun askerine ve hayvanlarına yetecek kadar su bulunmaz mı? - Belli devletlim, aranırsa sai ve gayret edilirse sayende bulurum. Cevabını vermesi üzerine İbrahim Paşa, - Lala sen burada kalasın, lüzumlu akçeyi de benim namıma Defterdar Efendi den alasın. Su ara bul. Bu beldeye namıma su aksın, göreyim seni, bana ve milletime nice güzel hizmet edesin, diyerek Lalanın arkasını sıvazlayıp atına biner, ordusunun önüne düşer. Lala lazım gelen amele ve malzeme ile işe girişir ve Gebze nin şimalindeki Yazı Çayırı diye namlandırılan çayırın doğusunda halen askeri kışlanın bulunduğu tepeden itibaren çayıra doğru aramada suya tesadüf eder. Fakat bulunan suyun doğrudan doğruya akıtılması, gerek temizlik ve gerekse suyun azlığı su yolcuyu başka sularda aramaya sevk eder. Başlanılan kazı drenaj işinde aynı hat üzerinde galeri şeklinde birbirine bağlama usulü ile kuyular açar. Bu şekilde tam kırk adet kuyu açılmış, o zamana göre halen Yazı Çayırı nın ortasında bulunan eski binanın içerisindeki büyük kuyuya suyu toplayarak bunu kasabanın merkezinin ortasında bulunan dört adet yer üstü, bir adet yer altı terazisiyle halen Gebze Çarşısı üzerine ağaç çarklarla kovalar ve çarkı çevirmek üzere ırgat tabir edilen hayvan koşulan ve yarım daire olan çarkın arasına konulan tekneye dökülen sular, ağaç oluk vasıtasıyla bina edilen duvarın içindeki birinci terabiye üst tarafından dökülür. Sekiz metrelik olan bu terazinin içindeki künklere giren su terazisinin dibinden itibaren kasabaya doğru döşenmiş olan künklere iner. Bu yükseklikten inen su hızla hattı üzerinde birinci terazinin altmış metre ileride bulunan ikinci teraziye hızla çıkan on metrelik olan bu teraziden de diğer iniş künküne giren su yer altı künklerinde hızla devam eder. Bundan sonra seksen metre ileride bulunan altı metre yüksekliğinde teraziye hızla çıkar, oradan da hızla iniş künküne geçen su bundan sonra istikametine devamla yüz metre ileride bulunan dördüncü ve üç metre yükseklikteki aynı zamanda birinci çeşmeye de su veren bir teraziden de geçen su istikametine devamla ikiyüz-üçyüz metre ileride ve Yazı Çayırı ndan Gölcüönü Meydanı na giden caddenin nihayetinde ve sol tarafta bulunan yer altı terazisine iner. Bu teraziyi takriben üç beş metre derinlikte olup buradan sola dönen su yolunu takiben çarşıda bulunan çeşmeye dökülür. Su işi tamam olmuştur. Bu sırada da İbrahim Paşa Gebze ye Anadolu dan avdet (dönüş) eder. Merasimle çeşme akıtılır. Su yolcu Lala o zamanın adetine göre en yüksek paye olan hediye olarak İbrahim Paşa tarafından Hil at yani hırka giydirilir ve murassa bir kılıç kuşatılır ve çeşme halk hizmetine girer. Bu su ve çeşme hakkında şöyle bir mersiye söylenir:

• Oteller
• Restorantlar
• Yorumlar(0)
• Yorum Yaz